काठमाडौँ, मंसिर ४ः काठमाडौँको नक्साल नन्दीकेशर वगैँचा (नारायण चौर) मा मंसिर ८ र ९ गते विश्व महिला, नेपाल (वुमेन अफ द वल्र्ड–वाउ), को सातौँ संस्करण आयोजना हुने भएको छ ।

महिला, बालिकाहरु र  नन–बायनेरी (गैर–द्वायसांख्यिक) व्यक्तिले भोगिरहेका समस्या समाधान गर्न आपसी सिकाइ र भोगाइबाट उपाय खोज्ने प्रयासका लागि ब्रिटिस काउन्सिलले काठमाडौँ महानगरपालिका र द वाउ फाउन्डेसन, बेलायतसँगको सहकार्यमा महोत्सव आयोजना गर्न लागेको आज राजधानीमा आयोजना गरिएको पत्रकार भेटघाट कार्यक्रममा जानकारी दिइयो । 
 

कार्यक्रममा बोल्दै महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डंगोलले भन्नुभयो, ‘महिलासँग दुःखका कथा मात्र जोडिएको देखाइन्छ । महिलाहरुसँग दुःख मात्र होइन । सफलताका कथा पनि छन् । नमूना र उदाहरणीय सिकाइ छन् । यस्ता अनुकरणीय कथामार्फत महिला, बालिका र ननवायनरीहरुलाई आत्मसम्मानपूर्वक जीवनयापन गर्न प्रोत्साहन गर्नु सम्मलेन आयोजनाको उद्देश्य हो ।’ पत्रकारले महानगरपालिका अभियानमा कसरी भन्ने प्रश्नको जवाफमामा उहाँले थप्दै भन्नुभयो, ‘सामाजिक रुपान्तरणका काममा सरकारको अगुवाई हो । यस्ता कार्यक्रम गैरसरकारी संघसंस्थाले मात्र गर्नुपर्छ भन्ने होइन । सन्तुलित सामाजिक विकास र सामाजिक न्यायकका लागि सरकारले अभियान सञ्चालन गर्नुपर्छ ।’
 

महानगरपालिकाले लैङ्गिक उत्तरदायी सहर निर्माणका लागि महानगरपालिकाले कार्यान्वयनमा ल्याएको महिला सञ्जाल, न्यायिक सहजकर्तामार्फ कानुनी सहयोग, वडा स्तरीय मेलमिलाप, निःशुल्क कानुनी सेवालगायत कार्यक्रमसँग वुमेन अफ द वल्र्डको अवधारणा समान भएकोले महोत्सवमा महानगरपालिका अगाडि आएको उहाँको भनाइ थियो । 
 

‘यो सम्मेलन कार्यक्रम मात्र होइन । महिलाहरुले भोगेका समस्या र समस्याको समाधानका प्रयास बलियो बनाउने थलो पनि हो ।’ व्रिटिस काउन्सिलका नेपाल निर्देशक रुस्तम मोदीले भन्नुभयो, ‘सन्तुलित र समतामूलक समाज निर्माणमा महिलाहरुको भूमिका र नेतृत्वका कुरा गर्ने यो महत्वपूर्ण ठाउँ हो । यस वर्ष महानगरपालिकासँग मिलेर लैङ्गिक समता र सशक्तिकरणका लागि काम गर्न पाएका छौँ । यसबाट नतिजा प्राप्त गरिरहने र यसलाई दिगो बनाउने दिशामा नतिजा प्राप्त हुने विश्वाश लिएका छौँ ।’ 
 

‘यस कार्यक्रमले महिला, बालिका, पुरुष, बालक र नन–बाइनेरी व्यक्तिहरूलाई एक ठाउँमा ल्याएर कला र सांस्कृतिक सहभागिताको माध्यमबाट लैङ्गिक समानताको सम्बन्धमा देखिएका समस्या, आवश्यकता र चुनौतीको समीक्षा गराउँछ ।’ मोदीले भन्नुभयो, ‘नेपालका ३ वटा प्रदेश र ३ वटा सहरमा आयोजना भएको महोत्सवमा अहिलेसम्म २५ हजारभन्दा बढी मानिसले सहभागिता जनाउनु भएको छ ।’
 

कार्यक्रममा महोत्सवका बारेमा जानकारी दिँदै महानगरपालिकाका प्रवक्ता नविन मानन्धरले भन्नुभयो, ‘यो सार्वजनिक सरोकारको विषय हो । यस्ता कार्यक्रम प्रायः बन्द कोठामा हुने गरेका थिए । यसलाई परिवर्तन गरेर सवैको पहुँच पुग्ने खुला ठाउँमा आयोजना गर्दैछौँ ।’ 
 

उहाँकाअनुसार कार्यक्रममा १० हजार वढी व्यक्तिहरुको सहभागिता हुने अपेक्षा गरिएको छ । महोत्सवमा प्रवेश निःशुल्क हुनेछ । महोत्सवमा कथा घेरा थिएटर, कर्णाली कला केन्द्र, गायिका कुन्ती मोक्तान, गायिका सुवानी मोक्तान, गायिका रचना दाहाल, चलचित्रकर्मी गौमाया गुरुङ्सहित २ सयभन्दा धेरै महिला कलाकारले प्रस्तुति गर्नुहुनेछ । 
 

२ दिन चल्ने महोत्सवमा विहान योग र आत्मरक्षा सम्बन्धी क्रियाकलाप हुनेछन् । दिनमा चलचित्र प्रदर्शनी, कार्यशाला, अन्तरक्रियात्मक छलफल र संवाद, परामर्श सत्रहरु, प्रदर्शनी हुनेछन् । 

महोत्सवमा महानगरपालिकाले ‘एक वडा, एक उत्पादन’ न्यायिक सहजकर्तामार्फत कानुनी परामर्श प्रदान गर्नेछ । खाना स्टल, गीत, संगीत, गायन, नृत्य तथा कला प्रस्तुतिसँगै बालबालिकाका लागि विशेष खेल र मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रम महोत्सवका आकर्षण हुनेछन् ।

अल्पसंख्यक कलाकार तथा वक्ताहरुलाई समावेशी तथा लैङ्गिक क्षेत्रमा गरेका कामका विषयमा प्रस्तुति गर्न, जानकारी दिन, सोच प्रदर्शन तथा धारणा राख्नका लागि अवसर दिइनेछ । यसरी चल्ने सत्रहरुमा जलवायु परिवर्तन, खेलकुद, आमसञ्चारलगायत विभिन्न पेशामा महिलाको भूमिका र पहिचानका विषय समेटिनेछन् । लैङ्गिक मुद्दामा महिला र बालिकाहरुको क्षमता वृद्धि गर्ने महिला नेतृत्वमा प्राप्त महत्वपूर्ण उपलब्धी र उपलब्धी हासिल गर्दाका प्रयत्नका विषयमा उत्प्रेरणात्मक सत्र चल्नेछन् । 
 

सहभागी महिलाहरुले आफ्ना समस्या, दबाब, अभाव र अवसरका विषयमा खुला छलफल गर्नेछन् । महोत्सव राजनीतिकर्मी, अधिकारकर्मी, कला, साहित्य र संगीतजस्ता सिर्जनात्मक क्षेत्रका काम गरिरहेका महिलाहरुले आफ्ना क्षेत्रका अनुभव बाँड्ने अवसर पनि हो ।    
 

लैङ्गिक र समावेशी कार्यक्रम सञ्चालन गर्न काठमाडौँ महानगरपालिकाले व्रिटिस काउन्सिलसँग गएको वैशाख १० गते समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गरेको छ । सम्मेलनपछि लैङ्गिक संवेदनशीलताका विषयमा सचेतना र जागरुकता बढाउन २ सय जनालाई सिप प्रदान गर्ने कार्यक्रम सञ्चालन हुनेछ । 
 

के हो वुमेन अफ द वल्र्ड (वाउ)
 

सन् २०११ मा लण्डनको साउथ वैङ्कबाट सुरु भएको विश्वका महिला अर्थात् (वाउ), लैङ्गिक समानता र समावशीकरणका लागि सकारात्मक परिवर्तन गराउन महिलाहरुको आवाजलाई सशक्त बनाउने अभियान हो । यसका अघिल्ला श्रृङ्खलाहरुमा मलाला युसुफजाइ, एनी लेनोक्स, प्याट्रिक स्वीवर्ट, जुली वाल्टर्ससहित विश्व प्रख्यात महिलाहरुले वक्ताका रुपमा आफूलाई सहभागी गराइसक्नु भएको छ । अहिलेसम्म विश्वका ६ महादेशहरुको ४५ भन्दा वढी स्थानहरुमा ५० लाख भन्दा वढी व्यक्तिहरुले अभियानमा सहभागिता जनाएका छन् । 
 

नेपालमा यो महोत्सव पहिलो पटक सन् २०१७ मा ललितपुरमा मनाइएको थियो । महोत्सव वाउका संस्थापक जुड केलीले आयोजना गर्नुभएको थियो । यसमा ब्रिटिश काउन्सिलको साझेदारी रहेको थियो । दोस्रो पटक पनि सन् २०१८ मा ललितपुरमा, सन् २०१९ मा जनकपुरमा सन् २०२० र २०२१ मा अनलाइनबाट आयोजना गरिएको थियो । छैटौँ संस्करण सन् २०२२ मा लुम्बिनीमा आयोजना भएको थियो ।